Biện pháp tu từ là gì? Công dụng, phân loại và ví dụ cụ thể 

Biện pháp tu từ là nội dung quan trọng trong trong môn Ngữ Văn, thường hay xuất hiện trong các đề thi, đề kiểm tra. Vậy, biện pháp tu từ là gì? Công dụng của biện pháp tu từ là gì? Các loại biện pháp tu từ hay được dùng là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua các thông tin có trong bài nhé.

Biện pháp tu từ là gì? Cho ví dụ

Biện pháp tu từ là cách sử dụng ngôn ngữ theo cách đặc biệt, không theo nghĩa thông thường nhằm mục đích tạo ra hiệu ứng nghệ thuật, gợi lên hình ảnh, cảm xúc và ấn tượng cho người đọc.

Biện pháp tu từ chính là cách sử dụng ngôn từ đặc biệt để tạo ấn tượng và thu hút người đọc

Trong tiếng Việt, các biện pháp tu từ là một phần thiết yếu trong tu từ học và là nền tảng cho môn Ngữ Văn trong nền giáo dục của Việt Nam hiện nay.

Ví dụ:

• Ánh rất giống Linh, có gương mặt tròn tròn, mái tóc đen và đeo kính.

=> Sử dụng biện pháp tu từ so sánh.

Biện pháp tu từ tiếng Anh là gì? Trong tiếng Anh, biện pháp tu từ chính là từ “Measures rhetoric”.

Tác dụng của biện pháp tu từ là gì?

Biện pháp tu từ trong văn viết có rất nhiều tác dụng quan trọng. Cụ thể như sau:

Thể hiện cảm xúc của tác giả

Biện pháp tu từ cho phép tác giả có thể diễn đạt, truyền đạt cảm xúc, tình cảm, và suy tư của mình vào câu văn. Điều này sẽ giúp kích thích sự đồng cảm và tương tác của người đọc đối với văn bản.

Tạo hình ảnh sống động

Sử dụng miêu tả, quan sát và sự tương phản giúp tạo ra hình ảnh sống động trong tâm trí của người đọc. Điều này giúp cho văn bản trở nên hấp dẫn và dễ hình dung hơn.

Truyền đạt ý nghĩa

Biện pháp tu từ giúp người viết diễn đạt được ý nghĩa một cách rõ ràng và hiệu quả. Các tiêu chuẩn, đánh giá và thước đo được sử dụng để minh họa cho ý mà tác giả muốn nói đến.

Kích thích sự tò mò và suy luận của người đọc

Bằng cách sử dụng câu hỏi và sự tương phản, tác giả có thể kích thích sự tò mò và suy luận của người đọc. Từ đó, có thể thúc đẩy họ suy nghĩ sâu hơn về vấn đề được nói đến.

Biện pháp tu từ giúp kích thích sự tò mò và suy luận của người đọc

Tạo phong cách riêng cho tác giả

Biện pháp tu từ chính là một phần quan trọng trong phong cách viết của tác giả. Nó giúp tạo ra sự đặc trưng riêng trong văn bản giúp tác phẩm được nổi bật và dễ nhận diện.

Tác động đến tâm lý, tâm trạng của người đọc

Biện pháp tu từ còn có thể tác động tới tâm trạng và tâm lý của người đọc. Sử dụng mạch cảm xúc cùng hình ảnh mạnh mẽ gây ấn tượng và thay đổi quan điểm của người đọc.

Tóm lại, biện pháp tu từ không chỉ làm cho bài văn thêm phong phú và thú vị mà còn tác động đến trí tưởng tượng, cảm xúc và suy nghĩ của người đọc.

Các biện pháp tu từ

Hiện nay có tất cả 9 biện pháp tu từ được sử dụng nhiều trong các văn bản, cụ thể như sau:

So sánh

So sánh là biện pháp tu từ đối chiếu hai sự vật, hiện tượng khác nhau có điểm giống nhau để làm rõ hơn đối tượng đang được miêu tả.

Ví dụ: Bạn Hà rất giống bạn Ngọc, khuôn mặt tròn tròn cùng dáng người mũm mĩm trông rất dễ thương.

Nhân hóa

Nhân hóa là biện pháp tu từ gán cho sự vật, hiện tượng, khái niệm trừu tượng một đặc điểm, tính chất vốn chỉ có ở con người.

Ví dụ: Heo hút cồn mây súng ngửi trời.

Nhân hóa được thể hiện trong câu này qua từ “ngửi”

Ẩn dụ

Ẩn dụ là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.

Ví dụ: 

Vân xem trang trọng khác vời. 

Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.

Ẩn dụ ở đây là “Khuôn trăng đầy đặn”: Ý chỉ gương mặt sáng như trăng rằm.

Ẩn dụ là biện pháp tu từ được sử dụng khá phổ biến trong văn thơ

Hoán dụ

Hoán dụ là biện pháp tu từ sử dụng tên gọi của một sự vật, hiện tượng này để gọi tên cho sự vật, hiện tượng khác có mối quan hệ gần gũi với nó.

Ví dụ: “Anh ấy chính là một tay săn bàn có hạng ở trong đội bóng.”

=> Lấy 1 bộ phận để gọi cho toàn thể.

Nói quá

Là biện pháp tu từ phóng đại về mức độ, quy mô và tính chất của sự vật, hiện tượng để nhấn mạnh hoặc gây ấn tượng.

Ví dụ: 

Chọc trời khuấy nước mặc dầu

Dọc ngang nào biết trên đầu có ai 

(Nguyễn Du)

Nói giảm, nói tránh

Nói giảm, nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị để tránh gây cảm giác ghê sợ, thô tục hay xúc phạm đến người khác.

Ví dụ: Bác Bảy đã ra đi được một khoảng thời gian rồi.

Điệp ngữ

Điệp ngữ là biện pháp tu từ lặp lại một từ ngữ hay cụm từ nhiều lần trong một câu hay đoạn văn để nhấn mạnh, gây ấn tượng và tạo nhịp điệu.

Ví dụ: Học, học nữa, học mãi.

Liệt kê

Liệt kê là biện pháp tu từ kể ra hàng loạt từ ngữ, cụm từ cùng thể loại để diễn đạt về một ý, tăng cường sức gợi hình và gợi cảm.

Ví dụ: Khu vườn nhà em có rất nhiều loài hoa đẹp, nào là hoa lan với hoa cúc, hoa mai với hoa đào, hoa hồng với hoa ly.

Liệt kê là biện pháp sử dụng các từ ngữ cùng loại với nhau để tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm

Ngoài ra, còn có thêm 10 biện pháp tu từ ít được sử dụng hơn, đó là:

• Chơi chữ: Là biện pháp tu từ dùng từ ngữ theo nghĩa gốc và nghĩa bóng, nghĩa thực và nghĩa bóng,... để gây sự bất ngờ và thú vị cho người đọc.
• Phép đối: Là biện pháp tu từ sắp xếp hai hay nhiều từ, cụm từ, câu văn ở vị trí đối lập nhau để tạo ra sự cân xứng và hài hòa.
• Phép điệp cấu trúc: Là biện pháp tu từ lặp lại một kiểu cấu trúc ngữ pháp trong một câu hay đoạn văn.
• Phép tăng cấp: Là biện pháp tu từ có sự sắp xếp các từ ngữ, cụm từ theo thứ tự tăng dần về mức độ, quy mô, tính chất,...
• Phép giảm cấp: Là biện pháp tu từ sắp xếp các từ ngữ, cụm từ theo đúng thứ tự giảm dần về mức độ, quy mô, tính chất,...
• Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Là biện pháp tu từ dùng một giác quan để mô tả về một giác quan khác.
• Phép ẩn dụ nhân hóa: Là biện pháp tu từ sử dụng một sự vật, hiện tượng để mô tả về một sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó.
• Phép ẩn dụ chuyển đổi chủ thể: Là biện pháp tu từ sử dụng một sự vật, hiện tượng để mô tả về một sự vật, hiện tượng khác có mối quan hệ gần gũi với nó nhưng đã được chuyển đổi chủ thể.

XEM THÊM: Mệnh đề là gì? Các loại mệnh đề cần nắm trong Toán, tiếng Anh

Bên trên là các thông tin về biện pháp tu từ là gì? Công dụng, phân loại của biện pháp tu từ. Hy vọng bài viết này của Điện máy Ba Miền đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về những biện pháp này để đạt được điểm cao trong học tập và nghiên cứu nhé.