Sử thi là gì? Đặc điểm, phân loại và các tác phẩm nổi tiếng
Sử thi là thể loại văn học dân gian được rất nhiều người yêu thích bởi gần gũi với đời sống của chúng ta. Vậy, sử thi là gì? Đặc điểm, phân loại của sử thi như nào? Có các tác phẩm sử thi nào nổi tiếng? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết qua thông tin trong bài viết dưới đây.
Sử thi là gì?
Sử thi là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp để xây dựng hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng về một hay nhiều biến cố diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân ở thời cổ đại.
Hiểu một cách đơn giản, sử thi chính là tấm gương phản chiếu toàn bộ đời sống của một dân tộc trong một thời kỳ đã qua. Thể hiện rõ khát vọng về hạnh phúc, thịnh vượng, ca ngợi tình yêu và sự trí dũng của con người trước thử thách của thiên nhiên, đấu tranh với cái ác,…
Sử thi là các tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn về các biến cố lịch sử
Khuynh hướng sử thi là gì? Tính sử thi là gì? Khuynh hướng sử thi đòi hỏi người cầm bút phải có cái nhìn con người và cuộc đời không chỉ bằng con mắt của cá nhân mà là cái nhìn có tính sử thi, tức là con mắt có tầm nhìn bao quát của lịch sử, cộng đồng, dân tộc và thời đại.
Đặc trưng của sử thi
Sử thi là thể loại văn học vô cùng đặc biệt nên có đặc điểm rất khác biệt so với các thể loại văn học khác của Việt Nam và trên thế giới. Cụ thể như sau:
- Nội dung: Thường kể về các sự kiện trọng đại trong quá khứ của một cộng đồng. Thể hiện rõ quá trình vận động của con người qua các giai đoạn khác nhau.
- Nghệ thuật: Sử thi là những câu chuyện văn xuôi xen lẫn văn vần, có sử dụng thêm các yếu thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ và hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian.
- Nhân vật chính ở trong sử thi: Thường là các vị anh hùng đã có công lao với cộng đồng.
- Thời gian và không gian trong sử thi: Là quá khứ và không gian chiến trận.
- Giọng điệu: Hào hùng, vẻ ngợi ca, thành kính và thiêng liêng.
Phân loại sử thi
Sử thi thần thoại
Sử thi thần thoại là tập hợp các thần thoại cổ đại lẻ tẻ tạo thành một chỉnh thể mà nhân vật trung tâm chính là các anh hùng - người có công xây dựng và phát triển cộng đồng. Sử thi thần thoại được coi là bộ bách khoa toàn thư của thời kỳ lịch sử hình thành đất nước, con người với hàng ngàn câu thơ.
Sử thi thần thoại
Một số sử thi thần thoại tiêu biểu phải kể đến như:
- Vẻ đẹp đất nước của dân tộc Mường
- Cây nêu thần của người M’nông
- Ẳm ệt luông của người Thái
Sử thi anh hùng
Sử thi anh hùng là gì? Sử thi anh hùng là thể loại sử thi mà nhân vật trung tâm là những người hùng chiếu đấu để bảo vệ thị tộc, mở mang phạm vi cư trú của dân tộc. Đồng thời, cũng là người giỏi lao động, chinh phục thiên nhiên và tổ chức đời sống của cộng đồng.
Sử thi anh hùng mang vẻ đẹp kỳ vĩ, toàn vẹn mà không thể bắt chước được vì tạo ra kiểu “nhân vật anh hùng sử thi” với vẻ đẹp riêng trong một thời kỳ lịch sử.
Sử thi anh hùng
Sử thi anh hùng thường hướng đến 2 đề tài chính, đó là hôn nhất và chiến tranh.
Đến nay, chúng ta chỉ mới phát hiện thấy sử thi Tây Nguyên với những cách gọi tên khác nhau cho từng tộc người như khan (Ê-đê), Hơ-ri (Gia-rai),… Đó là những tác phẩm phản ánh rõ xã hội Tây Nguyên ở giai đoạn tiền giai cấp và tiền quốc gia. Trong các tác phẩm sử thi anh hùng thì sử thi Đăm Săn của người dân tộc Ê - đê là được biết đến nhiều nhất.
Các tác phẩm sử thi hay, nổi tiếng nên đọc
Các tác phẩm sử thi hay mà các bạn nên đọc:
- Sử thi Đăm Săn: Tóm tắt sử thi Đăm Săn thể hiện rõ nhất tinh thần quật cường, không bao giờ được ngủ quên trên chiến thắng của dân làng Tây Nguyên với phong tục, tập quán gắn liền với dân tộc.
- Sử thi Ramayana: Rama chính là nhân vật lý tưởng, kiểu mẫu của đạo Hindu, tác phẩm phản ánh rõ nhất hiện thực khách quan của con người trong giai đoạn này.
Sử thi Ramayana được nhiều người yêu thích
- Sử thi đẻ đất đẻ nước: Đẻ đất đẻ nước chính là hệ thống các thần thoại và truyền thuyết của người dân tộc Mường nên rất đồ sộ. Tác phẩm giữ vai trò rất quan trọng đối với đời sống tinh thần của người Mường.
- Sử thi Mahabharata: Là một trong hai tác phẩm sử thi được dịch bằng tiếng Phạn của Ấn Độ.
XEM THÊM:
Với các thông tin chi tiết về sử thi là gì? Đặc điểm, phân loại và các loại sử thi hay nên đọc, hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho các bạn trong việc tìm hiểu và nghiên cứu. Truy cập dienmaybamien.com để tham khảo thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé.